Eva González Pérez: “Ongelijkheid van informatie betekent uiteindelijk ook ongelijkheid van rechten.”

Een issue waar niemand dit jaar omheen kon: de toeslagenaffaire. Het dossier kent vele slachtoffers waarvan het leven volledig is ontwricht. Waar dit issue het afgelopen jaar pas breed werd opgepikt door de media, is advocate Eva González Pérez al jaren bezig met het agenderen van deze misstanden. Haar inzet voor de slachtoffers van de toeslagenaffaire leverde haar een nominatie voor de Issue Award 2022 op.

Voor González Pérez begon de toeslagenaffaire al in 2014. Dit was het moment van de stopzetting van toeslagen. Burgers kregen een brief dat zij deze niet meer zouden ontvangen. Deze brief bevatte geen uitleg over waarom de toeslag definitief was opgezegd, in plaats van een tijdelijke stilzetting, terwijl dat juridisch gezien wel had gemoeten. “Waar ik op dat moment voornamelijk van schrok, was dat mensen helemaal niet wisten wat zij fout hadden gedaan. Wat je ook opstuurde naar de Belastingdienst, er was geen respons van de Belastingdienst. Het achterhouden van stukken vond ik ook erg verontrustend. Tot overmaat van ramp bleek dit zelfs een bewuste werkwijze te zijn.”

Het achterhouden van bepaalde stukken was volgens Gonzalez Perez tekenend voor de zaak. De hierdoor ontstane ongelijkheid van informatie maakte het voor haar moeilijk om haar werk te doen en de misstanden die zij aantrof aan te kaarten. “Ongelijkheid van informatie betekent uiteindelijk ook ongelijkheid van rechten. Ongelijkheid van rechtsbescherming. Je staat hierdoor bij voorbaat al 1-0 achter.”

In december 2016 ontving González Pérez tijdens het procederen – naar haar inschatting per ongeluk – een dossier van een medewerker. Inclusief diens aantekeningen en constateringen. “Hier stonden woorden in die mij enorm veel zorgen baarden, zoals in- en uitsluitlijst en CAF. Achteraf ben ik erachter gekomen dat CAF stond voor de werkwijze om fraudeurs aan te pakken. Hoe werd omgegaan met deze onderzoeken vond ik oneerbiedig. Zo stuitte ik bijvoorbeeld op een onderzoek dat ‘Hawaï werd genoemd. Omdat een medewerker van verre oorden hield. Op die momenten begin je je af te vragen of je wel met een serieuze organisatie te maken hebt die de rechtsbescherming van de onderzochte burgers in acht neemt. Ik kon niet anders dan nee antwoorden op deze vraag.”

Over haar rol binnen het agenderen van het issue is González Pérez bescheiden: “Als je vraagt wat mijn rol is geweest dan zou ik zeggen het constateren van onrechtmatigheden, daarin doorprocederen en daarnaast ook het betrekken van derden. Ik ben mezelf af gaan vragen: wie vindt dit ook? Toen heb ik Pieter Omtzigt benaderd. Hij kreeg de vaste commissie financiën met onder andere Renske Leijten en Farid Azarkan met zich mee. In het jaar 2018 hebben ook Jan Kleinnijenhuis en Pieter Klein zich bij ons aangesloten. Ten slotte merkte ik ook dat intern bij de Belastingdienst werd opgemerkt dat stukken achter waren gehouden. Ik kreeg van medewerkers de missende onderdelen toegestuurd. Waar ik aan het begin in mijn eentje stond, kwamen er naargelang de jaren steeds meer mensen bij om de kar te trekken. Ik acht mijn rol dan ook altijd gedeeld door zes.”

Haar werk binnen de toeslagenaffaire als succes betitelen doet González Pérez nog niet volmondig. “We zijn er nog lang niet. Alles loopt erg traag en bovendien hebben we nog steeds te maken met het niet verstrekken van dossiers. Een succes, ik weet niet of ik al bij dat woord ben. Wel in het agenderen, maar nu komt nog de afwikkeling. Als de gedupeerden de werkelijke schade vergoed hebben gekregen kan ik het afsluiten. Dan is het gelukt. Op dat moment zou ik durven spreken van een succes.”