Thoughtleader Thursday | Donald Pols over klimaatverandering: “De overheid moet ervoor zorgen dat de herstelpakketten leiden tot brede maatschappelijk welvaart in plaats van de verbetering van de positie van grote bedrijven.”

Thoughtleader Thursday | Donald Pols over klimaatverandering: “De overheid moet ervoor zorgen dat de herstelpakketten leiden tot brede maatschappelijk welvaart in plaats van de verbetering van de positie van grote bedrijven.”

In de interviewserie ‘Thoughtleader thursday’ spreken wij elke donderdag een expert op het gebied van een specifiek issue. Donald Pols, directeur van Milieudefensie, vertelt ons vandaag meer over klimaatrechtvaardigheid, groene banen en de rechtszaak van Milieudefensie tegen de activiteiten van Shell in Nigeria die vandaag plaatsvindt.

Wat waren de verwachtingen met betrekking tot jouw issue voordat de coronacrisis begon? 

“Voor de crisis stonden wij op de rand van een doorbraak op het thema ‘klimaatrechtvaardigheid’. Met klimaatrechtvaardigheid bedoelen wij het gezamenlijk aanpakken van de economische – en de klimaatcrisis. Dit willen wij op een eerlijke manier doen, zodat iedereen erop vooruit gaat. Eerlijk omschakelen of klimaatrechtvaardigheid noemen wij dit. We merkten dat het agenderen eigenlijk al heel goed ging. Voor de crisis stonden wij in de peilingen van belangrijke topics onder stemmers op plek drie. 

Daarnaast zouden wij dit jaar over de 100.000 leden en donateurs gaan, waardoor wij in één keer bij de tien grootste NGO’s van Nederland zouden horen. Deze doorbraak hebben wij helaas uit moeten stellen naar volgend jaar. Wij bieden mensen de mogelijkheid om invloed uit te oefenen op het beleid van de overheid, door bijvoorbeeld het opstellen van petities en zijn daarnaast een organisatie die graag de straat op gaat om leden te werven. Met onze vrijwilligers gaan wij deur tot deur, spreken wij mensen persoonlijk aan en organiseren wij demonstraties. Door corona was dit vrijwel niet meer mogelijk.

Ons belangrijkste aandachtspunt tot voor corona was de kostenverdeling van de transitie naar een duurzame toekosmt. Wij zijn van mening dat deze kosten teveel werden neergelegd bij huishoudens. Het speerpunt van ons werk was om voorstellen te ontwikkelen waardoor de kosten en lasten veelal konden worden verschoven naar grote vervuilers, de industrie. We zaten net in het proces om oplossingsgericht te werk te gaan, toen de crisis kwam. Deze heeft onze plannen enigszins in de ijskast gezet.”

Wat is er met het issue gebeurd tijdens de crisis? 

“Je merkte dat het kabinet aan het begin van de crisis het klimaatvraagstuk af wilde wimpelen door aan te geven wat anders aan het hoofd te hebben. “Net als veel Nederlanders”, zo werd gesteld. Klimaat zou niet meer belangrijk zijn en de minister kon zich zo richten op de typische VVD-agenda, namelijk economische groei. Wij hebben hier meteen op gereageerd door middel van een enquete. Hieruit bleek dat de steun voor klimaatbeleid onverminderd groot was. Het gros van de mensen gaf zelfs aan dat er een gezamenlijke oplossing voor corona en het klimaat zou moeten komen. Direct na dit onderzoek startten wij een van onze meest succesvolle petities tot nu toe: Duurzaam Herstel. Wij pleitten ervoor het klimaatbeleid te koppelen aan de economische herstelpakketten en haalden daarmee 80.000 handtekeningen op.

De keuze die wij hebben gemaakt om het klimaatissue te verbreden naar een maatschappelijk thema is door corona bijna volledig bevestigd. Vrijwel over de gehele samenleving werd het idee gedeeld dat iedereen beter zou moeten worden door de nieuwe economische investeringen. De overheid moet ervoor zorgen dat de herstelpakketten leiden tot brede maatschappelijk welvaart in plaats van de verbetering van de positie van grote bedrijven.”   

Hoe staat het nu met het issue? 

“In plaats van alleen heel sec naar internationale klimaatveranderingen te kijken, focussen wij ons vanaf heden ook meer op het in kaart brengen en creëeren van groene banen. Dit zijn banen waarin men direct of indirect bijdraagt aan het ontwikkelen en uitrollen van oplossingen voor klimaatverandering. Momenteel richten wij ons vooral op de directere vormen, bijvoorbeeld een bedrijf die windmolens op de Noordzee plaatst. Bij indirectere groene banen kun je denken aan iemand die bij Philips in de productie van ledlampen werkt.

Uit een door ons uitgevoerd onderzoek blijkt dat er 70.000 werknemers te weinig zijn om een transitie te maken op dit gebied. Door middel van scholing en omscholing willen wij het aantal geschikte werknemers omhoog brengen. Zo willen wij meer jongeren aansporen om een technische studierichting te kiezen en daarnaast sectoren identificeren die in de toekomst een minder belangrijke rol zullen spelen in de maatschappij, zodat deze werknemers kunnen worden omgeschoold.” 

Wat gaan jullie met het issue doen in de komende tijd? 

“Vandaag voeren wij een klimaatzaak gericht tegen de activiteiten van Shell in Nigeria. Voor Milieudefensie een kleine activiteit maar toch onze langstlopende campagne ooit. Deze kwestie raakt mij persoonlijk het meeste van al onze zaken. De negatieve consequenties van onze fossiele economie komen hierin het meest dichtbij. In Nigeria maken deze mensen de consequenties mee in hun dagelijks leven – hele regio’s ruiken alsof je in een garage rondloopt. Hele boerderijen en visgronden zijn vergiftigd. Hele dorpen tot de bedelstaf gedwongen als gevolg van olievervuiling door Shell. Wij roepen Shell tot de orde en eisen dat de ravage wordt opgeruimd, er een schadevergoeding komt en een belofte volgt dat dit nooit meer zal gebeuren. Belangrijk van deze rechtszaak is dat multinationals ook in Nederland verantwoordelijk gesteld kunnen worden voor gedrag in ontwikkelingslanden.

Een tweede rechtszaak die wij tegen Shell hebben aangespannen speelt in december. Hierin staat centraal dat multinationals verantwoordelijk zijn voor hun mondiale CO2-uitstoot en deze in lijn moeten brengen met internationale klimaatdoelen zoals afgesproken in Parijs. Een voor ons gunstige uitspraak van de rechter kan schot geven in de zaak tegen álle multinationals. Op dit moment vallen zij buiten het klimaatakkoord van Parijs, maar als de rechter aangeeft dat Shell moet gaan handelen conform het Klimaatakkoord, dan zullen andere bedrijven dit ook moeten doen.

Ten slotte staan de verkiezingscampagnes hoog op onze agenda. Het doel is om ervoor te zorgen dat klimaat een bepalend thema wordt. Voor ons is het daarbij nog van belang dat binnen dit thema klimaatrechtvaardigheid een speerpunt wordt: een eerlijke verdeling waarbij niet alle lasten op de schouder van de burgers komen, maar ook bedrijven naar rato van de mate waarmee zij het milieu belasten, meebetalen.  We zien deze klimaatrechtvaardigheid  ook graag onderdeel worden van het regeerakkoord. Met allerlei (media) activiteiten gaan wij ervoor zorgen dat tijdens de verkiezingstijd niemand meer om het klimaat heen kan.”